“ฟันคุด” เป็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่หลายคนพบเจอ โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและผู้ใหญ่อายุ 20 ปีขึ้นไป ซึ่งมักก่อให้เกิดความกังวลใจและความเจ็บปวด การเกิดฟันคุดเป็นเรื่องธรรมดาที่สามารถเกิดขึ้นกับใครก็ได้ และยังเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยทางช่องปากที่ทำให้ต้องรักษาอย่างจริงจัง
การเข้าใจถึงรายละเอียดเกี่ยวกับฟันคุดคืออะไร ตั้งแต่ลักษณะการเกิด อาการ และการรักษา รวมถึงวิธีการดูแลตัวเองหลังการผ่าฟันคุดอย่างถูกต้อง จะช่วยให้คุณเตรียมตัวในการรับมือกับฟันคุดอย่างเหมาะสม
ฟันคุดคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร ?
ฟันคุด คือ ฟันที่ไม่สามารถขึ้นมาในตำแหน่งปกติในช่องปากได้ เนื่องจากมีพื้นที่ไม่เพียงพอในการงอกขึ้นมาหรือมีฟันซี่อื่นขวางทางการขึ้นของฟัน ฟันคุดสามารถเกิดได้ในฟันกรามซี่สุดท้ายของทั้งฟันบนและฟันล่าง โดยปกติจะพบในช่วงอายุ 17-25 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่ฟันกรามซี่สุดท้ายเริ่มงอกออกมา
ฟันคุดอาจอยู่ใต้เหงือกตลอดเวลาหรือบางซี่อาจงอกขึ้นมาเพียงบางส่วน หรืออยู่ในตำแหน่งที่ฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกรทั้งซี่ ส่งผลให้เกิดอาการปวดและอักเสบ หากปล่อยไว้อาจทำให้เกิดการติดเชื้อหรือฟันผุได้
ฟันคุดมีกี่ซี่ ?
คนส่วนใหญ่มีฟันคุดทั้งหมด 4 ซี่ ซึ่งจะอยู่ที่ตำแหน่งกรามทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ด้านบนซ้าย ด้านบนขวา ด้านล่างซ้าย และด้านล่างขวา ทั้งนี้ บางคนอาจมีฟันคุดเพียงบางซี่หรือไม่มีเลยก็ได้ ขึ้นอยู่กับลักษณะการเจริญเติบโตของฟันในแต่ละบุคคล
ผู้ที่มีฟันคุดอาการเป็นยังไง ?
อาการของฟันคุดมักแสดงออกมาในรูปแบบของความเจ็บปวดหรืออักเสบบริเวณเหงือกและขากรรไกร เนื่องจากฟันคุดไม่สามารถงอกขึ้นมาได้ตามปกติ ทำให้เกิดการกดทับฟันข้างเคียงหรือเหงือก โดยอาการที่มักพบได้บ่อย ได้แก่
- รู้สึกปวดบริเวณขากรรไกรหรือเหงือก : เมื่อฟันคุดพยายามงอกขึ้นมา อาจทำให้เกิดแรงกดดันต่อฟันข้างเคียงและเนื้อเยื่อโดยรอบ ทำให้เกิดอาการปวด
- เหงือกบริเวณที่ฟันคุดกำลังงอกบวม : เนื่องจากฟันคุดพยายามแทรกตัวขึ้นมาผ่านเหงือก ทำให้เกิดการระคายเคืองและการอักเสบ
- เกิดการอักเสบและติดเชื้อ : ในกรณีที่ฟันคุดขึ้นมาบางส่วน อาจทำให้เกิดช่องว่างระหว่างฟันและเหงือก ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย นำไปสู่การติดเชื้อและการเกิดหนอง
- มีกลิ่นปาก : เนื่องจากเศษอาหารไปติดอยู่บริเวณฟันคุด ทำให้เกิดการหมักหมมของแบคทีเรีย ส่งผลให้เกิดกลิ่นปาก
- ปวดหู คอ หรือปวดศีรษะ : ในบางกรณี อาการปวดจากฟันคุดอาจแผ่ไปยังบริเวณใกล้เคียง ทำให้เกิดอาการปวดหู คอ หรือปวดศีรษะได้
ผู้ที่มีฟันคุดจำเป็นต้องผ่าไหม ?
ผู้ที่มีฟันคุดไม่จำเป็นต้องผ่าทุกคน ขึ้นอยู่กับสภาพฟันคุดของแต่ละคน ซึ่งทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินว่าจำเป็นต้องผ่าหรือไม่
- ในกรณีฟันคุดสามารถขึ้นมาเต็มซี่และไม่ก่อให้เกิดปัญหาใด ๆ แต่ฟันข้างเคียงอาจผุได้ เนื่องจากซอกฟันระหว่างฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่ 2 ทำความสะอาดยาก เศษอาหารมักติดค้างจนทำให้ฟันผุ ทันตแพทย์อาจพิจารณาถอนฟันคุดออกได้โดยไม่ต้องผ่า
- ในกรณีที่ฟันคุดอยู่ในแนวนอนหรืออยู่ใต้เหงือก โดยที่ไม่สามารถงอกขึ้นมาได้เต็มซี่ ทันตแพทย์อาจจะแนะนำให้ผ่าฟันคุดออกเพื่อป้องกันการอักเสบและการติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
ทั้งนี้ การตัดสินใจว่าควรผ่าฟันคุดหรือไม่ ควรอยู่ภายใต้การปรึกษาและวินิจฉัยจากทันตแพทย์ ซึ่งจะพิจารณาจากภาพรังสี อาการ และปัจจัยอื่น ๆ ประกอบกัน
ขั้นตอนการผ่าฟันคุด
ขั้นตอนการผ่าฟันคุด เริ่มจากการตรวจเอกซเรย์ฟันเพื่อดูตำแหน่งของฟันคุด จากนั้นทันตแพทย์จะทำการผ่าเหงือกเพื่อเปิดตำแหน่งฟันคุด ใช้เครื่องมือสำหรับตัดฟันคุดออกจากเหงือกและขากรรไกร ขั้นตอนนี้อาจใช้เวลาไม่กี่นาทีถึงชั่วโมง ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของฟันคุดแต่ละซี่
หลังจากผ่าฟันคุดออกแล้ว ทันตแพทย์จะทำการเย็บปิดแผลและให้คำแนะนำในการดูแลตัวเองหลังการผ่า
ดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุดอย่างไร ?
การดูแลตัวเองหลังการผ่าฟันคุดมีความสำคัญมาก เพื่อให้แผลหายเร็วและป้องกันการติดเชื้อ โดยมีคำแนะนำหลัก ๆ ดังนี้
- ประคบเย็น : ควรประคบเย็นบริเวณแก้มใกล้กับตำแหน่งที่ผ่าฟันคุดในช่วง 24 ชั่วโมงแรก เพื่อลดอาการบวมและปวด
- รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง : แพทย์อาจให้ยาแก้ปวด ยาลดบวม และยาปฏิชีวนะเพื่อลดการติดเชื้อ ควรรับประทานยาตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด
- หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง : เลือกรับประทานอาหารอ่อน ๆ ที่เคี้ยวง่าย เช่น โจ๊ก หรือซุป เพื่อป้องกันการฉีกขาดของแผลและลดการระคายเคือง
- รักษาความสะอาดช่องปาก : ควรบ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ อย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดการติดเชื้อในบริเวณแผล และควรหลีกเลี่ยงการแปรงฟันตรงตำแหน่งที่ผ่าในช่วงแรก
ฟันคุดกับการจัดฟันแบบใส
สำหรับผู้ที่ต้องการจัดฟันแบบใส การผ่าฟันคุดอาจเป็นขั้นตอนแรกที่ทันตแพทย์จะแนะนำ หากตรวจพบว่ามีฟันคุดอยู่ในตำแหน่งที่จะส่งผลต่อการจัดฟัน ฟันคุดที่อยู่ในตำแหน่งไม่เหมาะสมอาจทำให้การจัดฟันไม่สามารถเคลื่อนฟันได้ตามที่วางแผนไว้ ดังนั้น เพื่อให้การจัดฟันเป็นไปอย่างราบรื่น ทันตแพทย์จึงมักจะแนะนำให้ผ่าฟันคุดออกก่อน
หากคุณกำลังมองหาคลินิกทันตกรรมที่ให้บริการครบวงจร ไม่ว่าจะเป็นการผ่าฟันคุดหรือการจัดฟันใส ขอแนะนำให้มาปรึกษาที่ About Tooth Dental คลินิกทันตกรรมที่มีบริการแก้ปัญหาสุขภาพช่องปากและฟัน ทั้งฟันคุด เหงือกอักเสบ รวมถึงการจัดฟันแบบใส ให้บริการโดยทีมทันตแพทย์ที่มีความชำนาญการและเครื่องมือที่ทันสมัย พร้อมให้คำปรึกษาและรักษาสุขภาพช่องปากของคุณได้อย่างครบวงจร
สนใจสามารถนัดเข้ามาปรึกษาปัญหากับทันตแพทย์ เพื่อหาแนวทางการรักษาที่เหมาะสม ได้ที่ เบอร์โทรศัพท์ 080-481-5555 และ LINE : @abouttooth (มี @ ด้วย) หรือช่องทางติดต่ออื่น ๆ ของคลินิก About Tooth Dental
แหล่งอ้างอิง
- ฟันคุด คืออะไร เมื่อไหร่ที่ต้องผ่าฟันคุด สืบค้นเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2567 จาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/wisdom-teeth
- ฟันคุด ไม่ผ่าได้ไหม? สืบค้นเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2567 จาก https://www.sikarin.com/health/dental/ฟันคุด-ไม่ผ่าได้ไหม
ทพญ. ณิศรา ธนฤกษ์ชัย ทันตแพทย์ด้านทันตกรรมรากฟันเทียม ทันตกรรมจัดฟัน และเฉพาะทางด้านวีเนียร์ สำเร็จการศึกษาจากคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีประสบการณ์การทำงานยาวนานและได้รับประกาศนียบัตรทันตกรรมในหลายสาขา ได้แก่ ทันตกรรมทั่วไปขั้นสูง ทันตกรรมรากเทียม ทันตกรรมจัดฟันขั้นสูง ประกาศนียบัตรวีเนียร์ Bootcamp และ Masterclass ตลอดจนใบรับรองผู้ให้บริการจัดฟันแบบใส Invisalign ระดับ Platinum Provider 2021 และ Zenyum ระดับ Star tier 2023
ปัจจุบันเป็นผู้ก่อตั้ง About Tooth Dental Clinic ซึ่งได้รับรางวัล World Class Award 2021 สาขา The Best of International Healthy Business ตลอดจนดำรงตำแหน่งเป็นสมาชิกของสมาคมทันตกรรมรากเทียมแห่งประเทศไทย (TADI)